Als je behandeling bij het CvP overweegt, dan heb je vaak al eerdere behandelingen doorlopen zonder het gewenste effect. De behandeling bestaat uit groepsschematherapie en is intensief van aard. De schematherapie kan ook in deeltijd gegeven worden.
Wanneer heb je echt last van persoonlijkheidsproblematiek? Kort gezegd, als steeds terugkerend negatief gedrag en gevoelens een sterke invloed op de kwaliteit van jouw leven hebben. En ook je omgeving kan last hebben van dit terugkerende gedrag. De patronen in denken, voelen en gedrag heb je tijdens je leven door allerlei gebeurtenissen opgebouwd. Tijdens de schematherapie leer je deze patronen herkennen en doorbreken, zodat een gezonder en functioneler leven mogelijk wordt.
Algemene informatie Centrum voor Persoonlijkheidsstoornissen
Het Centrum voor Persoonlijkheidsstoornissen (CvP) biedt groepsbehandeling aan mensen met persoonlijkheidsstoornissen. Het behandelprogramma is gebaseerd op schematherapie. Binnen het CVP bieden we zowel ambulante groeps-schematherapie als deeltijd behandeling (groeps-schematherapie). Bij de intake bekijken we welke behandeling het meest passend is voor de betreffende cliënt.
Wat is schematherapie?
Schematherapie (ontwikkeld door Jeffrey Young) is een bewezen effectieve therapie voor mensen met langdurige problemen in het persoonlijk functioneren (persoonlijkheidsproblematiek) en/of hardnekkige angst- of stemmingsklachten. Het is een therapie die mensen kan helpen om hardnekkige denk- en gedragspatronen te veranderen. Bekijk onderaan deze pagina de filmpjes voor meer informatie over hoe schematherapie je kan helpen.
Schematherapie is psychotherapie voor persoonlijkheidsstoornissen. De psychotherapie gaat ervanuit dat we in onze jeugd op grond van aanleg en ervaringen bepaalde ideeën en overtuigingen ontwikkelen over onszelf, de ander en de wereld. Door negatieve ervaringen in je jeugd, bijvoorbeeld onveiligheid in de kindertijd, bepaalde opvoedingsstijlen, nare of ingrijpende ervaringen, kunnen langdurige vaste patronen van voelen, denken en handelen ontstaan, zogenaamde negatieve schema’s. Voorbeelden van negatieve schema’s zijn ‘ik ben niet de moeite waard’, ‘iedereen laat me uiteindelijk in de steek’ of ‘anderen maken misbruik van mij’. Deze zogenaamde schema’s zijn vaak vroeg in het leven ontstaan en een soort tweede natuur geworden. Ze beïnvloeden ons gedrag op een manier die voortdurend tot problemen leidt. Zowel op persoonlijk vlak als in relatie tot een ander.
Doel van jouw behandeling
In de behandeling bij het CvP onderzoek je samen met het behandelteam welke schema’s verband houden met je problemen. Je leert zicht te krijgen op je schema’s en gedragspatronen en negatieve levenservaringen die geleid hebben tot het ontstaan ervan. Door meer stil te staan bij jouw gevoelens, gedachten en gedrag en bij het effect hiervan op jezelf en op anderen, ontwikkelen zich gezonde patronen. Je leert voelen wat je behoefte is en je leert op een gezondere manier voor je behoeften op te komen. Hierdoor veranderen niet alleen je gedrag, maar ook je gedachten en gevoelens.
Daarnaast is er aandacht voor ervaringen uit het verleden die geleid hebben tot de vorming van negatieve schema’s. Je leert daarbij afstand te nemen van de negatieve conclusies die je gewoonlijk over jezelf en/of anderen trekt. Ook wordt aandacht besteed aan de manier waarop schema’s doorwerken in je relaties en hoe ze in de therapie zelf tot uiting komen.
Omdat het onderzoeken van gevoelens bij schematherapie, naast gedachten en gedrag, centraal staan, wordt er veel gewerkt met zogenaamde ‘experiëntiële’ oefeningen, dat wil zeggen ervaringsgerichte oefeningen. Om een indruk te krijgen van wat je kan verwachten in de behandeling, kun je onderstaand filmpje bekijken.
Opzet en duur behandeling
De duur van de behandeling is 1 tot 2 jaar. De intensiteit kan wisselen van 1 therapiemoment per week tot een intensieve deeltijdtherapie van meerdere dagen per week. De behandeling binnen het CvP voor zowel ambulant groepsverband als intensieve vorm binnen deeltijd, verloopt via onderstaande stappen.
1. Bewustwording binnen veilige sfeer
In de eerste fase ga je samen met je therapeut en groep ontdekken welke schema’s en gevoelstoestanden (modi) bij jou vooral een rol spelen. Je krijgt veel uitleg over schematherapie en er wordt gebruik gemaakt van het modus model, dat je samen gaat invullen. Dit gebeurt deels binnen je eigen digitale omgeving van Karify. Individuele afspraken met je behandelaar kunnen daarbij via beeldbellen plaatsvinden. De groepssessies zijn op locatie.
Er wordt veel gewerkt met ervaringsgerichte oefeningen zodat je eigen modus model niet alleen een geschreven model wordt maar je ook echt gaat voelen en ervaren hoe je eigen patronen in elkaar steken, welke beschermers (coping) je bij jezelf herkent en welke gevoelstoestanden op de voorgrond staan bij jou. Ook leer je zicht krijgen op het ontstaan van deze patronen en modi in je voorgeschiedenis.
2. Bereidheid om coping los te laten
Vervolg naar fase 2 binnen de therapie vindt plaats als je bereid bent om je eigen coping van vermijden, controle of destructief gedrag, los te laten en te vervangen door gezonder gedrag. Je gaat je binnen de veiligheid van de therapeutische relatie en de groep, richten op het aangaan van relaties. Ook zet je eerste stappen in verwerken van oude trauma’s en oefen je in de groep in stapjes jouw nieuw gedrag.
3. Gedragsverandering
In deze fase is de aandacht gericht op gedragsverandering. Je bent hieraan toe als je je oude patroon herkent en naast je neer kan leggen. Deze fase is gericht op leven van je leven.
Vormen van de behandeling
Binnen het CvP zijn er verschillende vormen van schematherapie, die opgedeeld kunnen worden in ambulante aanbod en deeltijd aanbod.
1. Ambulante behandeling: groep schematherapie
Het ambulante groepsaanbod is in eerste instantie geschikt voor mensen met persoonlijkheids-problematiek. De problemen op allerlei levensgebieden kunnen wel aanwezig zijn maar zijn minder beperkend in het functioneren. Het ambulante aanbod kan ook geïndiceerd zijn voor mensen die baat hebben bij een lagere intensiteit maar een langere duur van de behandeling.
Hoewel er in de praktijk vaak een overlap is bij mensen met persoonlijkheidsproblematiek tussen kenmerken van verschillende persoonlijkheidsstoornissen, wordt in het ambulante groepsaanbod een indeling gemaakt in Cluster C en Cluster B problematiek.
De termen Cluster C en B verwijzen naar de indeling van persoonlijkheidsstoornissen volgens de DSM5.
“Tot de cluster C persoonlijkheidsstoornissen behoort de vermijdende, dwangmatige en afhankelijke persoonlijkheidsstoornis. Tot de cluster B behoort de borderline persoonlijkheidsstoornis. In deze groep kunnen daarnaast echter ook mensen deelnemen met enige kenmerken van de paranoïde, narcistische en antisociale persoonlijkheidsstoornis. Echter, niet zozeer de diagnose staat centraal als wel de wijze waarop de omgang met emoties centraal staat.”
Bij de cluster C staat vooral angst en geremdheid centraal, terwijl bij de cluster B juist problemen met het beheersen van emoties en stemmingswisselingen centraal staan.
- Ambulante Cluster C groep
Deze groep is passend als er bij jou sprake is van kenmerken als geremdheid, angstig zijn, controle. Je leven wordt geregeerd door angst voor het onbekende of voor controle verlies, door het vermijden van moeilijke situaties of negatieve gevoelens of door je continu aanpassen en voegen naar een ander. Belangrijk daarbij is dat je bereid bent om je angst-gestuurd gedrag te gaan onderzoeken en je vermijding of controle wil doorbreken.
De behandeling verloopt via circa 30 wekelijkse sessies van 90 minuten in groepsvorm. Eéns per 3 weken volgt een individueel gesprek met de regiebehandelaar. Na deze periode van 30 weken, volgen nog 7 groepssessies ééns per 2 tot 3 weken. In totaal duurt deze behandeling ongeveer 1 tot 1,5 jaar.
- Ambulante Cluster B groep
Deze is bedoeld voor mensen bij wie een borderline persoonlijkheidsstoornis op de voorgrond staat of kenmerken die horen bij Cluster B persoonlijkheidsproblematiek. Deze groep is passend als je doorgaans heen en weer schiet tussen verschillende gemoedstoestanden. Je leven wordt vaak bepaald door je impulsen en emoties; het ene moment ben je verdrietig, daarna boos of bang en daarna juist afgesloten of in jezelf gekeerd. Ook is daarbij belangrijk dat je gemotiveerd en bereid bent om deze langdurig bestaande problemen rondom het reguleren van je emoties en stemmingswisselingen grondig aan te aanpakken.
De behandeling verloopt via wekelijkse groepssessies van 90 minuten. Eén keer per 2 weken volgt een individueel gesprek met de regiebehandelaar. In totaal duurt deze behandeling 1,5 tot 2 jaar. Eventuele afbouw kan plaatsvinden middels 10 sessies van 1x per 2 weken.
2. Deeltijdbehandeling
Het kan zijn dat in jouw situatie intensieve groepsschematherapie op basis van een deeltijdprogramma meer geschikt is ten opzichte van een ambulante groep. Deeltijdbehandeling is een intensieve therapie van meerdere uren per week. Deze intensieve therapie is bedoeld voor mensen bij wie er sprake is van een matige tot ernstige persoonlijkheidsstoornis en die bereid zijn intensief aan hun behandeling te werken. Ernstig vermijdingsgedrag kan eveneens een reden zijn om te kiezen voor deeltijdbehandeling, evenals trauma gerelateerde klachten naast de persoonlijkheidsproblematiek. Ook iemand die behoorlijk is vast gelopen in zijn leven door zijn hardnekkige patronen kan baat hebben bij het opschalen van de therapie naar een intensieve deeltijdvariant. Denk daarbij bijvoorbeeld aan moeite om je dagelijks leven te structureren, het snel in crisis belanden, ernstige emotie regulatie problemen of gebrekkige zelfzorg. Het streven is altijd een partner te betrekken bij de behandeling.
Het programma bevat naast schematherapie, creatieve therapie, dramatherapie en psychomotore therapie (PMT). Deze modules vinden allen in groepsverband plaats. Traumabehandeling en partnerrelatie therapie (systeemtherapie) kunnen als aanvullende module ingezet worden, evenals farmacotherapie.
Alle deeltijdgroepen zijn gemengd qua stoornis en kunnen bestaan uit mensen met zowel een cluster B, een Cluster C als een gemengde persoonlijkheidsstoornis.
Vorm:
- Startmodule: Psychoeducatie / kennismaking schematherapie en observatiemodule PMT. Blok van 3 uur, duur 4 weken.
- 2-daagse groep: 2 vaste dagen per week van 09.00 - 15.00 uur, 6 therapieblokken te weten schematherapie experiëntieel, schematherapie cognitief, beeldende therapie en dramatherapie. Vaste therapiegroep, 8 deelnemers met variabele instroommomenten. Aanvullend: individuele sessies bij hoofdbehandelaar, eens per 3 weken. Eventueel aanvullend: traumabehandeling, systeemgesprekken, module psychomotore therapie, medicamenteuze behandeling. Totale duur van deze eerste fase: 30 weken.
- 1-daagse groep: bij passende vervolgdoelen en wanneer je hebt weten te profiteren van het behandeltraject, vindt doorstroom naar eendaags programma plaats. 3 blokken per week op 1 dag (1 dagdeel): schematherapie experiëntieel en schematherapie cognitief. Aanvullend: individuele sessies bij hoofdbehandelaar, eens per 3 weken. Eventueel aanvullend: traumabehandeling, systeemgesprekken, module psychomotore therapie, medicamenteuze behandeling. Duur: 30 weken.
- Bij behoefte aan ondersteuning om geleerde te generaliseren in dagelijkse leven, kan nadien doorstroom plaatsvinden naar stepped-down: max 9 sessies schematherapieblok eens per 2 weken. Totale duur: 18 weken.
Familie & naasten
Indien gewenst kan bij ambulante groepsbehandeling zo nodig partner, familie of naasten betrokken worden tijdens de individuele gesprekken met de regiebehandelaar. Dit is ook mogelijk bij de deeltijdbehandeling. Daarnaast is bij de deeltijdbehandeling de mogelijkheid tot systeemtherapie en bieden we informatiebijeenkomsten aan voor familieleden en naastbetrokkenen.
Aanmelding of contact
Aanmelding verloopt via je huisarts, of je huidige betrokken behandelaar. Deze kan een verwijzing uitschrijven naar het Centrum voor Persoonlijkheidsstoornissen. Ben je door je huisarts of behandelaar verwezen naar het CvP, dan neemt een medisch secretaresse contact met je op. Het CvP werkt bovenregionaal. Vragen over het CvP, deze behandeling of eventuele verwijzing, kun je stellen via vvginfo-cvp@vigogroep.nl.
Meer informatie
Onderstaande filmpjes leggen uit wat schematherapie is en hoe het je kan helpen. En ook wat je kunt verwachten van de behandeling.
Daarnaast kun je alles nog een keer nalezen in deze folder.